MAĞARACILIK NEDİR?
Mağaracılık, her şeyden önce mağaraların araştırılmasını ve haritalarının çıkarılmasını amaçlayan bir doğa sporudur. Mağaralar, oluşum şekilleri, ev sahipliği yaptıkları canlı çeşitleri bakımından biyoloji, kimya, jeoloji ve arkeoloji gibi birçok bilim dalının araştırma konusu olmuştur. Speleoloji ise mağara bilimi anlamına gelir. Speleoloji ile uğraşan insanlara speleolog; sportif amaçlı mağaracılık yapanlara ise “caver” ya da “spelunker” adı verilir. Geçtiğimiz son 30 yılda gözle görülür ilerlemeler kaydeden speleoloji, dünyanın evrimini anlamaya, arkeolojik çalışmalarla birlikte insanlığın gelişimini anlamaya yardımcı olmuştur. Mağaracılık bir takım sporudur. Gerekli eğitimler alındıktan sonra organize ekipler halinde, planlı bir şekilde yapılması gerekir. Mağaralar karanlık, nem gibi zorlu koşullar barındırması nedeniyle özveri ve disiplin gerektiren bir spordur. Bütün doğa sporlarında olduğu gibi mağaracılıkta da amaç doğaya zarar vermeden doğanın gizemini çözmeye çalışmaktır. Buna bağlı olarak mağaracılığın temel ilkesi şudur: Zamandan başka bir şey öldürme! Ayak izinden başka bir şey bırakma! Fotoğraftan başka bir şey çıkarma!
TÜRKİYE’DE MAĞARACILIK
Türkiye’de bilinen ilk mağara araştırması 1927 yılında mağara hayvanları üzerinde çalışmalar yürütmek amacıyla İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Profesörü Raymond Hovasse tarafından İstanbul-Yarımburgaz Mağarası’nda yapılmıştır. Bunun yanında Türk ekip olarak yapılan ilk çalışma Temuçin Aygen ve arkadaşları tarafından Konya Ermenek Maraspoli Mağarası’nda, 1955 yılında yapılmıştır. 1955-1964 yılları arasında Türkiye mağaracılığı ciddi gelişmeler kaydetmiştir. 1964 yılında Temuçin Aygen tarafından kurulan Mağara Araştırma Cemiyeti, günümüz adıyla Mağara Araştırma Derneği, çalışmalarına halen devam etmektedir. 1973 yılında kurulan Boğaziçi Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (BÜMAK) mağaracılık alanında ülkemizdeki ilk üniversite kulübüdür. Yıllar geçtikçe mağaracılık sporu da gelişmiş, pek çok insanı kendisine çekmiştir. Günümüzde Türkiye Mağaracılık Federasyonu çatısı altında 8 mağara araştırma derneği ve 9 üniversite kulübü çalışmalarına devam etmektedir. 2007 yılında kurulan İstanbul Teknik Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü (İTÜMAK) ise bu spora gönlünü vermiş gençlerden oluşan topluluklardan biridir. Kulüp, kurulduğu yıldan günümüze kadar onlarca mağaracıyı arasına katmış, birçok mağara araştırmasına katılmış ve çeşitli bilimsel keşiflerin öncüsü olmuştur. Kulüp, aktif bir şekilde araştırmalarını sürdürmekte, yeni dünyaları keşfetmeye devam etmektedir.
Yazan: İrem Kapucuoğlu